Jak pobiera się szpik
Zarówno pobieranie krwiotwórczych komórek macierzystych jak też pobranie szpiku wykonywane jest wyłącznie od dawców po ostatecznej kwalifikacji zdrowotnej, pozwalającej wykluczyć nadmierne ryzyko zabiegu dla samego dawcy. Komórki krwiotwórcze można uzyskać od dawcy dwiema metodami:
jedną z nich jest pobieranie komórek macierzystych szpiku z krwi obwodowej metodą aferezy,
drugą pobieranie komórek szpiku z kości miednicy, wykonywane w znieczuleniu ogólnym.
Pobieranie krwiotwórczych komórek macierzystych z krwi obwodowej
Pobieranie komórek macierzystych z krwi obwodowej odbywa się przy wykorzystaniu separatora komórkowego w czasie zabiegu tzw. aferezy po wcześniejszej stymulacji dawcy za pomocą „czynników wzrostu”. Stymulacja polega na podskórnym podawaniu przez 5 dni zastrzyku z czynnika mobilizującego komórki krwiotwórcze szpiku i umożliwiającego przenikanie ich ze szpiku do krwi obwodowej. Sam zabieg aferezy polega na pobieraniu krwi żylnej przez separator, izolowaniu z niej komórek macierzystych i zwróceniu pozostałej krwi do żyły dawcy. Ostatecznie pobiera się ok. 200 ml preparatu zawierającego komórki krwiotwórcze. Zabieg trwa ok. 3-4 godzin i wygląda podobnie jak rutynowe pobieranie płytek krwi metodą aferezy w centrach krwiodawstwa. Czasem jest potrzeba ponownego pobrania komórek macierzystych następnego dnia w celu uzyskania odpowiedniej ich liczby do przeszczepu.
Pobieranie szpiku
Zabieg pobierania szpiku z talerza kości miednicy odbywa się w znieczuleniu ogólnym (narkozie), w warunkach sali operacyjnej i polega na nakłuciu kości miednicy i odessaniu wielu małych porcji szpiku. Łącznie pobiera się ok. 1 litra szpiku z domieszką krwi obwodowej. Ilość pobieranego szpiku uzależniona jest od masy ciała biorcy i dawcy komórek krwiotwórczych. Zabieg trwa ok. 1,5-2 godzin i jest połączony z 1-2 dniową hospitalizacją. Szpik pobierany jest do specjalnego pojemnika zawierającego płyn przeciwkrzepliwy, a po pobraniu poddany specjalnej preparatyce. Zwykle na kilka - kilkanaście dni przed pobraniem szpiku dawca zgłasza się do centrum krwiodawstwa, gdzie pobierana jest od niego krew do autotransfuzji (450 ml), która zostaje przetoczona dawcy po pobraniu szpiku.
